Jetëshkrimi i transmetuesit të hadithit:

Ebu Hurejre transmeton nga Profeti (a.s.) se ai ka thënë: “Me të vërtetë Allahu nuk shikon as trupat dhe as fizionominë tuaj. Në të vërtetë Ai shikon zemrat e juaja.”[1]

Jetëshkrimi i transmetuesit të hadithit:

Ai është Ebu Hurejra, emri i të cilit është Abdurrahman Sahr Ed Deusi. Është njohur me epitetin Ebu Hurejre, ngase ai kishte një kotele për të cilën kujdesej.

Ai e ka pranuar Islamin në fillim të vitit të shtatë të hixhretit. Ishte i varfër e pa familje. Për katër vjet rresht nuk është ndarë asnjëherë nga Profeti (a.s.), duke u bërë transmetuesi më i madh i thënieve profetike. Numri i haditheve të transmetuara prej tij është 5374. Vetë Ebu Hurejra tregon: “Njerëzit thonë: Ebu Hurejra është transmetuesi më i madh i haditheve. As muhaxhirët dhe as ensarët nuk kanë transmetuar aq hadithe sa ka transmetuar ai. Në të vërtetë vëllezërit e mi muhaxhirë kanë qenë shumë të preokupuar me punët e tregtisë, vëllezërit e mi ensarë kanë qenë shumë të preokupuar me çështjen e rriskut, ndërsa unë kam qenë një njeri i varfër nga banorët e Sufës. Shoqërohesha me Profetin (a.s.), isha prezent me të kur ata mungonin dhe arrija të perceptoja ato gjëra që ata i harronin. Një ditë, Profeti (a.s.) tha: “Kush prej jush do të shtrijë rrobën e tij për të mësuar fjalët e mia? Sepse ai i cili i mëson fjalët e mia, i nguliten në zemër dhe nuk ka për t’i harruar asnjëherë. Unë – thotë Ebu Hurejra, – shtriva një rrobë timen. Prandaj unë nuk kam harruar asnjë hadith që e kam dëgjuar nga Profeti (a.s.)

Në periudhën e kalifatit të Omerit, ai u caktua si guvernator i Bahrejnit, por më vonë Omeri e shkarkoi nga ky post. Më pas Omeri kërkoi që ta emëronte përsëri guvernator, por Ebu Hurejra refuzoi duke thënë: Unë kam frikë nga disa gjëra: Kam frikë që flas pa patur dije, druhem se mos gjykoj padrejtësisht, nuk dëshiroj që dikush të më godasë në shpinë, apo të më ofendojë në nderin tim, dhe nuk dua që pasuria e ime të sekuestrohet.

Ebu Hurejra ka qenë një adhurues i madh. Ai dallohej për moralin dhe edukatën e tij të lartë si dhe jetesën e thjeshtë.

Në çastet e agonisë së vdekjes, filloi të qante. Kur e pyetën për shkakun, ai u përgjigj: Nuk qaj se jam duke e braktisur këtë botë, por po qaj për shkak të udhëtimit të gjatë dhe karburantit të vogël. Unë jam ndërmjet Xhenetit dhe Zjarrit, dhe nuk e di se pjesë e kujt do të jem!.

Ai vdiq në vitin e 57 të hixhretit dhe u varros në Beki-Medine, aty ku gjenden një numër i madh i shokëve të Profetit (a.s.).

Allahu qoftë i kënaqur me të.

Shpjegimi i Hadithit:

Njeriu vepron dhe lëviz në sajë të pesë shqisave, në mënyrë të atillë që të ketë një jetë sa më normale. Allahu i ka dhënë njeriut mirësinë e shqiptimit, shikimit, dëgjimit, duart me të cilat e perfeksionon punët, këmbët me të cilat ecën e shumë e shumë mirësi të tjera. Nuk ka asnjë dyshim se pesë shqisat nuk funksionojnë vetëm se me Vullnetin dhe Dëshirën e Allahut të Lartësuar. Për mirëfunksionimin e pesë shqisave në formën e duhur, njeriu është përgjegjës. Pikërisht, për këtë përgjegjësi Allahu i Lartësuar na ka tërhequr vëmendjen  në Kuran në të cilin thuhet: “Mos rend pas asaj për të cilën nuk je në dijeni. Vërtet, dëgjimi, shikimi dhe zemra, të gjitha këto do të merren në përgjegjësi.”[2]

Ky hadith profetik dëshmon se këto mirësi që Allahu ia ka dhënë robërve të Tij, janë shkak që ata t’i përgjigjen kërkesave jetike që ndryshojnë herë pas here. Këto instrumente trupore, e humbasin vlerën dhe funksionin e tyre të vërtetë, nëse zemra nuk luan rolin e peshores që vendos balancën e drejtë në mirëfunksionim e tyre – që njeriu të jetë adhurues i përkushtuar dhe respektues ndaj urdhëresave të Allahut.

Këtë nocion e gjejmë tek fjala e Profetit (a.s.), i cili me pak fjalë, shpreh shumë gjëra: “Me të vërtetë Allahu nuk shikon as trupat dhe as fizionominë tuaj. Në të vërtetë Ai shikon zemrat e juaja.” Largimi i shikimit të Allahut nënkupton privimin e njeriut nga shpërblimet dhe të qenët e tij larg vëmendjes së Allahut të Lartësuar.

Në Kuranin Famëlartë ka shumë ajete që flasin rreth këtij nocioni, që konsiderohet prej shenjave të personalitetit të myslimanit në raportin e tij me Krijuesin. Allahu i Lartësuar thotë: “Besimtarë të vërtetë janë vetëm ata, zemrat e të cilëve kur përmendet Allahu rrëqethen, dhe kur u lexohen shpalljet e Tij, u forcohet besimi dhe vetëm te Zoti i tyre mbështeten.”[3]

Zemra është peshorja e besimit Ajo është termometri që mat punët e mira ose të këqija. Profeti (a.s.) e ka përcaktuar mjaft qartë rolin e saj kur ka thënë: “Me të vërtetë në trup ka një copë mishi, nëse ajo përmirësohet, i gjithë trupi është mirë, por nëse ajo është e prishur, atëherë i gjithë trupi është i prishur. Kjo copë mishi është zemra.”[4]

Një njeri i devotshëm ka thënë: “Ka njerëz të cilët e përmendin Allahun, zemrat e tyre janë të përmalluar dhe e madhërojnë Atë. Ka njerëz të tjerë të cilët e përmendin Allahun, zemrat e tyre rrëqethen saqë edhe nëse do t’i digjte zjarri nuk do ta ndjenin, të tjerë e përmendin Allahun gjatë dimrit të acartë, por nga frika që kanë kullojnë në djersë, ndërsa të tjerë e përmendin Allahun, saqë në sytë e tyre vërehen shenjat e pagjumësisë.”

Nuk ka dyshim se për të tillë njerëz, në Ditën e Gjykimit, kujdesi, mëshira dhe shpërblimi i Allahut do të jenë për ta, ngase zemrat e tyre ishin të pastra e të dëlira.

Ky hadith përmban të njëjtin kuptim që përmban edhe ajeti kuranor: “O njerëz! Në të vërtetë, Ne ju krijuam prej një mashkulli dhe një femre dhe ju bëmë popuj e fise, për ta njohur njëri-tjetrin. Më i nderuari prej jush tek Allahu është ai që i frikësohet më shumë Atij.”[5]

Allahu i Lartësuar nuk shikon fizionomitë e njerëzve, a janë të vegjël apo të mëdhenj, të shëndoshë apo të sëmurë, a janë të bukur apo të shëmtuar. Të gjitha këto janë të papërfillshme tek Ai. Po ashtu Allahu i Lartësuar nuk shikon se kujt fisi i përket, nuk shikon tek pasuria e njeriut. E vetmja gjë që i lidh krijesat me Krijuesin është devotshmëria. Robi që e ka më shumë frikë Allahun, është më pranë Tij dhe më i nderuari tek Ai. Prandaj njeriu nuk ka pse të krenohet me forcën trupore, pasurinë, fëmijët, makinën e gjëra të tjera të ngjashme. Nëse je i devotshëm, i përkushtuar dhe e ke frikë Allahun, atëherë dije mirë se kjo është mirësi dhe begati nga Allahu i Lartësuar. Ajo që Allahu shikon është vetëm zemra e njeriut.

Zemra është boshti kryesor i punëve të njeriut. Sa e sa njerëz në dukje bëjnë vepra të mira, por përbrenda kanë një shtëpi të rrënuar. Qëllimi që del nga zemra, është baza e çdo vepre. Ndodh që dy persona falen në të njëjtin rresht, por distanca ndërmjet tyre është si distanca ndërmjet lindjes dhe perëndimit, sepse zemrat e tyre janë krejt të ndryshme. Njëri e ka mendjen dhe zemrën drejtuar për nga të mirat e kësaj bote, ndërsa tjetri mendjen dhe zemrën e ka drejtuar vetëm tek Allahu. Vepra e njeriut vlerësohet në varësi të zemrës, dhe po në varësi të saj njeriu do të shpërblehet në Ditën e Gjykimit. Allahu i Lartësuar thotë: “Me të vërtetë, Ai është i fuqishëm për ta kthyer atë në jetë, ditën, kur do të zbulohen të fshehtat.”[6] Në atë ditë do të dalin në shesh të fshehtat e jo të dukshmet. Në këtë botë, gjykimi i njerëzve jepet në varësi të asaj që është e dukshme. Këtë gjë e ka dëshmuar edhe Profeti (a.s.) i cili ka thënë: “Unë jam njeri. Konfliktet që keni me njëri-tjetrin, dëshironi që të jap unë zgjidhje për to. Ndoshta ndonjëri prej jush është më i shkathët në argumentim. Dhe unë e jap vendimin tim në bazë të asaj që dëgjoj.”[7] Ndërsa në Ditën e Gjykimit, gjykimi do të jetë në varësi të fshehtës që është ruajtur ndër zemra.

Nëse ajo që fshihet në zemër është e mirë, atëherë kjo është një myzhde, por nëse jo, atëherë e ardhmja e njeriut do të jetë e zymtë. Allahu i Lartësuar thotë: “Vallë, a nuk e di ai se kur të nxirren jashtë ata që gjenden në varre. Dhe, kur të dalë në shesh ajo që është në gjokse.”[8]

Duke qenë se Allahu i Lartësuar dhe Profeti (a.s.) na urdhërojnë dhe na porosisin që të përmirësojmë zemrat, atëherë detyrë e njeriut është që ta përmirësojë atë. Nëse njeriu ka dyshime në zemër rreth besimit, atëherë le ta largojë dyshimin e tij, duke parë krijesat e Allahut. Allahu i Lartësuar thotë: “Në krijimin e qiejve dhe të Tokës, në ndryshimin e natës dhe të ditës, ka argumente për ata që kanë logjikë.”[9] Hidh vështrimin në këtë univers gjigant, kush merret me sistemimin e tij, shiko se si ndryshojnë gjendjet e popujve kohë pas kohe, derisa të bindesh se ky univers ka një Zot që merret me organizimin e tij.

Ky hadith profetik na fton të gjithëve që të përpiqemi maksimalisht për përmirësimin e zemrave, sepse zemra është promotori i ndjenjave dhe emocioneve. Këto ndjenja dhe emocione duhet të promovojnë vlerat njerëzore dhe parimet e larta të Islamit.

Zemra është shumë e ndjeshme, prandaj ajo goditet nga shumë sëmundje, si hipokrizia, dyfaqësia, smira…etj. Prandaj njeriu është i urdhëruar që t’i bëjë ballë e rezistencë të gjitha këtyre sëmundjeve të rrezikshme. Allahu i Lartësuar thotë: “Në atë ditë nuk do të vlejë pasuria e as fëmijët, përveç atij njeriut që del përpara Allahut me zemër të pastër.”

Ka jo pak njerëz, të cilët iu pëlqen vetja, ngase janë të pashëm apo të fortë fizikisht. Kjo bukuri trupore apo forcë fizike i bën ata që të jenë mendjemëdhenj, arrogantë, madje i nënçmojnë dhe përçmojnë të tjerët. Persona të tillë nuk arrijnë ta kuptojnë kurrë domethënien e këtij hadithi profetik, nuk kanë për ta kuptuar kurrë se çfarë do të thotë që njeriu të përjashtohet nga kënaqësia dhe mëshira e Allahut për shkak të një mendjelehtësie të këtillë. Kjo kategori njerëzish klasifikohet në grupin e njerëzve që jetën e tyre e shitën për hiçgjë. Allahu i Lartësuar thotë: “Vërtet, ata që premtimin e tyre dhe betimin e tyre ndaj Allahut e shkëmbejnë me një vlerë të vogël, nuk do të kenë asnjë të mirë në jetën e ardhshme. Allahu nuk do t’u flasë atyre, as nuk do t’i shikojë në Ditën e Gjykimit dhe as nuk do t’i pastrojë prej gjynaheve e për ta do të ketë dënim të dhembshëm.”[10]

Në një formë krejt të shkurtër e të thjeshtë, ky hadith profetik na tërheq vëmendjen që të ruhemi nga sëmundjet që infektojnë individin dhe shoqërinë. Nuk ka dyshim se fjalët e Profetit (a.s.) do t’i dëgjojë ajo zemër e cila është e lidhur ngushtë me Allahun e Lartësuar.

Që njeriu të kalojë një jetë të qetë dhe pa probleme, duhet të ketë një zemër të qetë dhe pa probleme. Që gjuha e njeriut të flasë fjalë të mira dhe të bukura, duhet që ta ketë zemrën të pastër. Që këmbët e njeriut të ecin gjithmonë në rrugën e Allahut, ai duhet të ketë një zemër të pastër. Ai njeri që nuk e ul shikimin ndaj haramit, nuk e ka problemin me sytë, por te zemra të cilën e ka të sëmurë. Ai që nuk e ndalon gjuhën nga përgojimi, fjalët e pahijshme, nuk e ka problemin tek gjuha, por tek zemra e cila është e sëmurë. Çdo ves i keq e ka burimin tek zemra e sëmurë e njeriut. Profeti (a.s.) në lutjet e tij thoshte shpesh: “O Zot, unë të lutem të më ruash nga një zemër që nuk përkushtohet.” Pra, çdo gjë varet nga zemra.

Përfitimet e nxjerra nga hadithi:

1 – Rëndësia e zemrës së pastër.

2 – Rëndësia e punëve të mira

3 – Mosekzagjerimi i veprave të mira që kryen dikush, apo përçmimi i atij njeriu që kryen vepra jo të hijshme.

4 – Komunikimi i të vërtetës.

1 – Rëndësia e zemrës së pastër

Hadithi na nxit që t’i kushtojmë rëndësi gjendjes së zemrës, ta pastrojmë atë nga çdo ves i lig si dhe ta pajisim atë me virtytet më të larta. Duke qenë se Allahu i Lartësuar shikon zemrën dhe jo trupin, atëherë është e domosdoshme që njeriu herë pas here të kontrollojë e të mbikëqyrë zemrën, sepse mund të ndodhë që zemra e tij është e mbushur me vese të këqija, të cilat Allahu i Lartësuar nuk është i kënaqur me to. Përmirësimi i zemrës ka më prioritet se kujdesi ndaj trupit. Ibnu Muflih thotë: “Përmirësimi i zemrës sjell përmirësimin e të gjithë trupit, dhe prishja e saj e prish të gjithë trupin” Ndërsa dijetari i shquar Ibnul Kajim (Allahu e mëshiroftë!) thotë: “Zemrat kanë dy emigrime: emigrimi për tek Allahu, me nijet të pastër, dashuri, frikë, shpresë e përkushtim; emigrimi për tek i Dërguari i Allahut, nëpërmjet bindjes, përuljes dhe nënshtrimit ndaj gjykimit të tij. Nëse në zemrën e njeriut nuk ekzistojnë këto dy emigrime, atëherë le të hedhë mbi kokë hi, le t’i kthehet besimit, le të kthehet prapa për të përftuar nga drita hyjnore, përpara se t’i vuloset zemra, pasi një gjë e tillë i ndodh në urën e Siratit, pas murit.”

2 – Rëndësia e punëve të mira

Kjo gjë vërehet te thënia e Profetit (a.s.): “Në të vërtetë Ai shikon zemrat dhe punët tuaja.” Kurani Famëlartë ka folur shumë për vlerën e punëve të mira. Allahu i Lartësuar thotë: “Thuaj: Punoni, se Allahu, i Dërguari i Tij dhe besimtarët do ta shikojnë punën tuaj. Së shpejti do të ktheheni tek Ai që di të dukshmen dhe të padukshmen e Ai do t’ju njoftojë për atë që keni bërë.”[11] Puna e mirë është shkak i zëvendësimit të gjynaheve me sevape. Allahu i Lartësuar thotë: “Përjashtim bën ai që pendohet, beson dhe bën vepra të mira. Një njeriu të tillë Allahu ia ndërron veprat e këqija me të mira. Allahu është Falës e Mëshirëplotë.”[12] Puna e mirë është shkak i hyrjes në Xhenet. Allahu i Lartësuar thotë: “Padyshim, ata që besojnë dhe bëjnë vepra të mira, Allahu do t’i shpjerë në Xhenete, në të cilat rrjedhin lumenj.”[13] Punën e mirë, Allahu e ngre sipër lart në qiell. Allahu i Lartësuar thotë: “Kush kërkon lavdi e pushtet, ta dijë se e gjithë lavdia dhe pushteti i takojnë Allahut. Tek Ai ngjiten fjalët e bukura, ndërsa veprën e mirë Ai e ngre Vetë.”[14] Që puna e mirë të jetë e pranueshme dhe që myslimani të marrë shpërblimin e saj, duhet që ajo të mos jetë e shoqëruar me syfaqësi. Ibnu Kudame El Makdisi ka thënë: “Puna pa nijet është telash, nijeti pa sinqeritet është syfaqësi dhe sinqeriteti pa sadisfaksion është pluhur. Allahu i Lartësuar thotë: Ne do t’u qasemi veprave që kanë bërë dhe do t’i shndërrojmë në pluhur e hi.[15] Gjëja e parë që duhet të ketë parasysh çdo njeri që synon të kryejë një punë të mirë, është që të njohë mirë qëllimin e tij, dhe pasi ta ketë pastruar nijetin e konkretizon atë me punën e mirë. Këto dy elementë bëhen shkak për shpëtimin e njeriut në botën tjetër.”

3 – Moslavdërimi i tepërt të veprave të mira që kryen dikush, apo përçmimi i atij njeriu që kryen vepra jo të hijshme:

Ka njerëz të cilët i kushtojnë rëndësi punëve që janë të dukshme, por Allahu i Lartësuar e di mjaft mirë se çfarë fshihet në zemrat e tyre. Po ashtu ka njerëz që neglizhojnë në adhurim apo që kryejnë mëkate, por Allahu i Lartësuar e di që ata në zemër janë të pastër dhe mund t’i falë për këtë. Punët të cilat njerëzit i veprojnë nuk tregojnë në formë të prerë përkushtimin dhe devocionin e tyre. Prandaj, nuk kemi pse të flasim me lëvdata të ekzagjeruara për dikë që e shikojmë se ai kryen shumë vepra të mira. Në të kundërt, nuk kemi pse të nënçmojmë një mysliman që kryen sjellje të pahijshme. Është e vërtetë që duhet ta urrejmë sjelljen e pahijshme, por jo personin që e vepron. Kjo është një çështje mjaft delikate, prandaj në trajtimin e saj, duhet patur shumë kujdes, veçanërisht kur dihet që zemrat janë në dorën e Allahut.

4 – Komunikimi i të vërtetës:

Në këtë transmetim, Profeti (a.s.) na komunikon një të vërtetë, që është fakti se Allahu i Lartësuar nuk shikon trupat dhe fizionominë e njeriut, por shikon zemrën dhe veprat e tij. Është detyrë themelore e thirrësit mysliman që t’u tregojë të tjerëve të vërtetën në lidhje me çështjet e fesë. Madje, Allahu i Lartësuar e ka urdhëruar Profetin (a.s.) me një gjë të tillë: “O I Dërguar, komunikoje atë që të është shpallur nga Zoti, se në qoftë se nuk e bën, atëherë ti nuk e ke komunikuar shpalljen.”[16]. “Ty (o Muhamed) të zbritëm përkujtimin, që t’i sqarosh njerëzit për atë që i është zbritur. Ndoshta ata do të logjikojnë.”[17] Në momentin kur ftuesi ia komunikon të vërtetën njerëzve, atëherë kjo e vërtetë është dëshmi dhe përgjegjësi për secilin prej tyre. Imam Es Sa’di thotë: “Allahu i Lartësuar e urdhëroi Profetin (a.s.) me një prej urdhëresave më të rëndësishme që është: komunikimi i mesazhit hyjnor. Ky komunikim përmban çështjet e besimit, rregullat dhe dispozitat fetare, fjalët, veprat dhe urdhëresat hyjnore. Këtë urdhër hyjnor, Profeti (a.s.) e zbatoi dhe e plotësoi me përpikëri gjatë tërë jetës. Komunikimin e mesazhit hyjnor nga ana e tij, e kanë dëshmuar njerëzit më të mirë, duke filluar me sahabët dhe duke mbaruar me të gjithë dijetarët e fesë.”